Jak łączyć pompę ciepła z fotowoltaiką? Prosty scenariusz

Czym jest net billing i dlaczego zastąpił net-metering?

Net billing to system rozliczania energii wprowadzony w 2022 roku, który zastąpił wcześniejszy model opustów (net-metering). W nowym systemie prosument nie wymienia energii z siecią w proporcji (np. 1:0,8), lecz sprzedaje nadwyżki po cenie rynkowej, a energię pobraną kupuje po cenie detalicznej. Zmiana miała na celu dopasowanie rynku OZE do realnych zasad handlu energią i promowanie świadomego zarządzania zużyciem prądu.

Podstawy systemu rozliczeń wartościowych

W net billingu energia rozliczana jest wartościowo – oznacza to, że prosument sprzedaje energię po określonej stawce (wartość w zł), a nie wymienia jej ilościowo w kWh. Na koncie prosumenta gromadzone są środki za sprzedane nadwyżki, które można później wykorzystać na pokrycie kosztów zakupu energii z sieci.

Rola cen hurtowych i cen detalicznych w rozliczeniach

Ceny sprzedaży nadwyżek zależą od rynku hurtowego energii (Towarowa Giełda Energii), natomiast zakupy energii odbywają się po cenach detalicznych ustalonych przez sprzedawcę energii. W praktyce różnica między nimi wpływa na czas zwrotu inwestycji i opłacalność instalacji PV.

Instalacja fotowoltaiczna jako źródło energii odnawialnej

Każda instalacja PV produkuje energię w zależności od mocy systemu, nasłonecznienia i zużycia energii w budynku. W net billingu kluczowe jest, aby jak największa część wyprodukowanej energii została zużyta na potrzeby własne.

Dobór mocy i wpływ na nadwyżki energii

Zbyt duża moc instalacji powoduje powstawanie nadwyżek, które trafiają do sieci po cenach hurtowych. Z kolei zbyt mała instalacja nie pokryje zapotrzebowania budynku. Dlatego tak ważny jest precyzyjny dobór mocy – pozwala on maksymalizować autokonsumpcję i przyspieszyć zwrot inwestycji.

Inwertery, liczniki dwukierunkowe i współczynnik bilansowania

Inwerter przekształca prąd stały z paneli w prąd zmienny używany w budynku, a licznik dwukierunkowy rejestruje ilość energii oddanej i pobranej z sieci. W net billingu obowiązuje bilansowanie międzyfazowe – oznacza to, że energia z jednej fazy może kompensować zużycie z innej, co poprawia efektywność rozliczeń.

Mechanizm rozliczeń wartościowych w net billingu

Wartość energii sprzedanej i zakupionej z sieci jest bilansowana na podstawie rynkowych stawek. Co miesiąc operator dokonuje zestawienia eksportu (sprzedaż) i importu (zakup) energii.

Bilansowanie eksportu i importu energii elektrycznej

Energia oddana do sieci jest przeliczana na wartość w złotówkach według rynkowej ceny, a energia pobrana – według taryfy detalicznej. Dzięki temu prosument nie traci energii, a jedynie różnicę między wartością sprzedaży i zakupu.

Rynkowa cena miesięczna (RCEm) kontra godzinna (RCE)

Od 1 lipca 2024 roku obowiązuje system godzinowych cen energii (RCE), który zastąpił wcześniejsze miesięczne uśrednienie (RCEm). Dzięki temu rozliczenia są bardziej precyzyjne i odzwierciedlają realną wartość energii w danym momencie – sprzyjając prosumentom, którzy dostosowują zużycie do godzin największej produkcji.

Funkcjonowanie depozytu prosumenta i zasady zwrotu nadpłaty

Depozyt prosumenta to wirtualne konto, na którym gromadzone są środki za sprzedane nadwyżki energii. Służy on do finansowania przyszłych zakupów energii z sieci.

Konto prosumenta i gromadzenie środków

Każdy prosument ma przypisane konto w systemie operatora. Wpływy z energii sprzedanej do sieci trafiają na to konto i mogą być wykorzystane przez 12 miesięcy na pokrycie kosztów energii.

Zwrot 20% i 30% niewykorzystanych środków

Jeśli po 12 miesiącach na koncie prosumenta pozostają niewykorzystane środki, 20% tej kwoty (dla osób fizycznych) lub 30% (dla spółdzielni, wspólnot, firm) jest wypłacane na konto bankowe. Reszta środków przepada – dlatego warto planować zużycie energii w sposób świadomy.

Autokonsumpcja i magazyn energii w praktyce prosumenta

Autokonsumpcja, czyli zużycie wyprodukowanej energii na bieżąco, jest najkorzystniejszym rozwiązaniem w systemie net billingu.

Sposoby zwiększenia autokonsumpcji

Do najskuteczniejszych metod należą: wykorzystanie energii w godzinach szczytowej produkcji, instalacja magazynu energii oraz integracja z pompą ciepła lub ładowarką do samochodu elektrycznego.

Korzyści z magazynowania nadwyżek energii

Magazyn energii pozwala zachować prąd na później, zamiast oddawać go do sieci. Dzięki temu prosument unika strat wynikających z różnicy między ceną sprzedaży a ceną zakupu. W efekcie inwestycja staje się bardziej opłacalna i niezależna od zmian rynkowych.

Wpływ taryf energetycznych i opłat dystrybucyjnych

System net billingu nie eliminuje kosztów stałych, które każdy odbiorca energii ponosi niezależnie od poziomu produkcji.

Opłaty stałe i koszty za energię czynną

Prosument wciąż płaci opłatę dystrybucyjną, mocową i abonamentową. Opłaty te są niezależne od ilości wytworzonej energii, dlatego całkowite rachunki za prąd mogą się różnić w zależności od operatora.

Wybór taryfy G11, G12 i taryfy dynamicznej

Odpowiedni wybór taryfy ma duży wpływ na opłacalność. Dla większości prosumentów optymalna jest taryfa G12 lub G12w, która pozwala taniej pobierać prąd w godzinach nocnych. Wraz z rozwojem taryf dynamicznych możliwe stanie się jeszcze dokładniejsze dopasowanie zużycia do produkcji z instalacji PV.

Zmiany w ustawie OZE i rozwój systemu net billing

Net billing jest stale rozwijany, aby lepiej odzwierciedlać realne warunki rynkowe i wspierać rozwój OZE w Polsce.

Harmonogram wdrożeń i etapy net billingu

System został wprowadzony w trzech etapach:

• w 2022 roku – rozliczenie miesięczne,
   
• w 2023 roku – wdrożenie konta prosumenta,
   
• w 2024 roku – wprowadzenie godzinowych cen energii.
   

Nowelizacje dotyczące cen godzinowych i współczynnika korekcyjnego

Planowane nowelizacje ustawy o OZE zakładają dalsze doprecyzowanie zasad bilansowania międzyfazowego i wprowadzenie współczynników korekcyjnych dla instalacji z magazynami energii, co ma premiować efektywne systemy zarządzania energią.

Praktyczne rekomendacje dla prosumenta

Aby w pełni wykorzystać potencjał net billingu, warto na bieżąco monitorować dane o produkcji i zużyciu energii.

Monitorowanie i optymalne zarządzanie energią

Systemy monitoringu online, dostępne m.in. w aplikacjach producentów inwerterów, pozwalają śledzić uzyski i analizować bilans energetyczny w czasie rzeczywistym.

Inwestycja w instalację i oszczędności w długim terminie

Dobrze zaprojektowana instalacja fotowoltaiczna w systemie net billing zapewnia realne oszczędności przez 20–25 lat pracy. W połączeniu z magazynem energii i inteligentnym zarządzaniem zużyciem stanowi fundament nowoczesnego, niezależnego domu energetycznego.

Chcesz dowiedzieć się, jak wygląda rozliczenie energii w praktyce i ile możesz zyskać z własnej instalacji PV? Sprawdź ofertę SunSol i poznaj przykłady realizacji fotowoltaiki dla domów, firm i wspólnot mieszkaniowych.