Jak oszczędzają Polacy i co wynika z raportu PFR?

Polacy nie tylko gromadzą więcej pieniędzy, ale też zaczynają myśleć o oszczędzaniu i inwestowaniu w sposób bardziej świadomy. Zamiast jedynie „odkładać na czarną godzinę”, coraz częściej szukają sposobów na to, by ich kapitał realnie pracował. Choć struktura oszczędności wciąż pokazuje dominację tradycyjnych form — depozytów i gotówki — w tle rośnie nowe pokolenie inwestorów, którzy dywersyfikują swoje portfele inwestycyjne.

Bezpieczeństwo ponad wszystko

Wartość depozytów bieżących w Polsce wynosi dziś ponad 960 mld zł, a więc stanowi ponad jedną czwartą całego majątku finansowego gospodarstw domowych. Kolejne 12% to lokaty terminowe, a 11% – gotówka. Oznacza to, że blisko połowa polskich oszczędności wciąż spoczywa w produktach niskiego ryzyka, często o realnie ujemnym oprocentowaniu.

Tak konserwatywna struktura nie jest zaskoczeniem. Od 2017 roku różnica między oprocentowaniem depozytów a inflacją pozostaje ujemna, co oznacza, że pieniądze trzymane w bankach systematycznie tracą na wartości. Mimo to, wielu Polaków woli tracić niewiele niż ryzykować utratę kapitału. Ta ostrożność ma jednak swoje granice — rosnące doświadczenie, dostęp do wiedzy finansowej i nowe technologie powodują, że coraz więcej osób zaczyna poszukiwać alternatyw.

Nowe pokolenie inwestorów

Raport PFR nie obejmuje szczegółowych danych dotyczących tzw. inwestycji alternatywnych, takich jak dzieła sztuki, metale szlachetne, whisky kolekcjonerska czy aktywa cyfrowe. Jednak można przyjąć, że wraz z rosnącym poziomem oszczędności, rośnie także udział takich instrumentów w portfelach Polaków.

Coraz popularniejsze stają się platformy inwestycyjne, które umożliwiają zakup frakcji obrazów, nieruchomości czy tokenów NFT. Młodsze pokolenie inwestorów, szczególnie osoby z pokolenia Z i millenialsi, łączy wrażliwość na ryzyko z potrzebą nowoczesności — dlatego chętnie sięgają po aktywa cyfrowe.

W tym kontekście warto wspomnieć o kryptowalutach. Choć nie są one jeszcze uwzględniane w wielu raportach, to ich rosnąca popularność wśród Polaków jest faktem. Największe zainteresowanie budzą oczywiście Bitcoin i Ethereum – druga z tych walut zyskuje na popularności, zwłaszcza że cena ethereum w 2025 roku dynamicznie się zmieniała, stają się alternatywą dla nisko oprocentowanych lokat.

Dlaczego mimo wszystko wybieramy gotówkę

Pomimo ekspansji cyfrowych form inwestowania, Polacy nadal chętnie trzymają gotówkę. W pierwszym kwartale 2025 roku jej wartość w obiegu wyniosła niemal 400 mld zł, co stanowi 11,3% wszystkich aktywów finansowych. To wciąż bardzo wysoki poziom na tle Europy — znacznie powyżej średniej unijnej.

Ta skłonność do gotówki ma podłoże zarówno kulturowe, jak i historyczne. Dla wielu osób fizyczne pieniądze oznaczają kontrolę i bezpieczeństwo. Po okresach niepewności gospodarczej, pandemii i wysokiej inflacji, zaufanie do tradycyjnych form oszczędzania pozostało silne. Jednak ta sama gotówka, która daje poczucie stabilności, z ekonomicznego punktu widzenia jest kapitałem „uśpionym” — nie przynosi żadnych zysków, a jej realna wartość maleje.

Długoterminowe oszczędzanie

Wśród pozytywnych trendów widać natomiast rosnące zainteresowanie oszczędnościami emerytalnymi. Programy takie jak PPK zaczynają realnie wpływać na strukturę majątku Polaków. Coraz więcej pracowników decyduje się pozostać w systemie, a zgromadzone aktywa emerytalne systematycznie rosną.

To szczególnie istotne w kontekście starzenia się społeczeństwa i presji na publiczny system emerytalny. W perspektywie dekady środki zgromadzone w PPK mogą stać się jednym z najważniejszych elementów polskiego rynku kapitałowego, a także źródłem kapitału inwestycyjnego dla gospodarki.

Inflacja jako motor zmian finansowych

Paradoksalnie to właśnie inflacja, uznawana powszechnie za wroga oszczędzających, stała się jednym z impulsów do większej świadomości finansowej. Gdy depozyty przestały przynosić realny zysk, Polacy zaczęli rozglądać się za alternatywami. Wzrosło zainteresowanie obligacjami skarbowymi, funduszami inwestycyjnymi oraz rynkiem nieruchomości.

Nowa rzeczywistość finansowa

Współczesny inwestor nie ogranicza się do jednego kanału lokowania środków. Coraz popularniejsze staje się podejście oparte na dywersyfikacji, czyli rozkładaniu ryzyka pomiędzy różne klasy aktywów – od depozytów i obligacji po akcje, fundusze ETF i kryptowaluty.

Zjawisko to widać szczególnie wyraźnie w dużych miastach, wśród osób o wyższych dochodach i dostępie do informacji finansowej. Z raportu PFR wynika, że wzrost aktywów netto gospodarstw domowych o 14,6% rok do roku idzie w parze z coraz większą dojrzałością finansową Polaków. Oznacza to, że coraz częściej świadomie wybierają produkty, które pozwalają im chronić wartość oszczędności przed inflacją.

Od oszczędzania do inwestowania

Jeszcze kilka lat temu większość Polaków traktowała oszczędzanie jako cel sam w sobie. Dziś coraz częściej pojawia się myślenie w kategoriach budowania majątku, nie tylko gromadzenia pieniędzy. To subtelna, ale fundamentalna zmiana.

Rosnąca liczba uczestników PPK, zainteresowanie inwestycjami alternatywnymi, większa obecność Polaków na giełdzie czy właśnie wzrost popularności kryptowalut – wszystko to świadczy o dojrzewaniu finansowym społeczeństwa.

Nie oznacza to, że Polacy nagle przestaną ufać bankom czy porzucą konta oszczędnościowe. Raczej o to, że coraz częściej traktują je jako bezpieczną bazę, a nie jedyne narzędzie do zarządzania majątkiem.