Podobieństwa i różnice w gramatyce polskiej i angielskiej

Podobieństwa w gramatyce - czy jakieś znajdziemy?

Zdecydowanie tak! Wbrew temu, co mogłeś słyszeć, pomiędzy gramatyką polską a angielską istnieje całkiem sporo podobieństw. Wynika to przede wszystkim z faktu, że oba języki należą do rodziny języków europejskich, a na ich rozwój i obecny kształt ogromny wpływ miała łacina. Nie wierzysz? Spróbuj nauki języka, który z łaciną nie miał nic wspólnego, np. japońskiego lub któregoś z języków afrykańskich. Przekonasz się, że angielski system gramatyczny to pod wieloma względami daleki kuzyn polskiego.

Jakie zatem podobieństwa możemy między nimi znaleźć? 

Te same części mowy

Poza jednym wyjątkiem - angielskim przedimkiem (a/an/the) - język polski i angielski mają dokładnie te same części mowy: rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przyimki, przysłówki, zaimki, imiesłowy i liczebniki. Co więcej, stosowane są w bardzo podobny sposób, np. przymiotnik określa rzeczownik, przysłówek określa czasownik, przymiotniki i przysłówki podlegają stopniowaniu, czasowniki zmieniają formę w zależności od czasu itd. 

Podobna struktura zdania

Także sama struktura dania jest bardzo podobna: znajdziemy w nim podmiot, orzeczenie, dopełnienie, okoliczniki, przydawki. W przypadku zdań w czasach Present Simple i Past Simple możemy je często przetłumaczyć z jednego języka na drugi niemal słowo po słowie. To duże ułatwienie w porównaniu do choćby języka węgierskiego, w którym nie istnieją przyimki.

Tryb dokonany i niedokonany

W języku angielskim funkcjonuje aż 12 czasów gramatycznych, natomiast w języku polskim tylko 3, prawda? No cóż, nie do końca tak to wygląda. Tak naprawdę Anglicy też mają trzy czasy - przeszły, przyszły i teraźniejszy. Każdy z nich dzieli się na cztery kolejne formy: Simple, Continuous, Perfect i Perfect Continuous. Polskie czasy mają za to dwa tryby - dokonany i niedokonany. I tutaj mamy kolejny podobieństwo: angielskie czasy Continuous w dużym stopniu odpowiadają polskiemu trybowi niedokonanemu, a czasy Simple - dokonanemu.

Strona bierna

Strona bierna występuje i jest często stosowana w obu językach. To nie jedyne podobieństwo! Tę niezwykle przydatną konstrukcję tworzymy w języku polskim i angielskim w dokładnie taki sam sposób - za pomocą czasownika “być” (to be) i imiesłowu biernego (past participle).

Gramatyka angielska i polska - zauważalne różnice

Podobieństwa i poszukiwanie ich pomiędzy polską i angielską gramatyką mogą pomóc na samym początku nauki. Warto jednak jak najszybciej zrezygnować z szukania analogii i “przestawić się” na myślenie w angielskich kategoriach. Zwłasza, że poza podobieństwami istnieje też sporo różnic. 

Odmiana przez przypadki

Angielskie przymiotniki nie odmieniają się przez przypadki i to jest dobra wiadomość dla wszystkich uczących się tego języka. Dzięki temu zaoszczędzone Ci zostanie zapamiętywanie siedmiu różnych form rzeczownika, musisz poznać tylko jedną. Wiąże się to jedna z kolejną różnicą:

Szyk zdania

Dzięki temu, że praktycznie wszystkie części mowy są w języku polskim odmienne, szyk zdania nie jest bardzo rygorystyczny. Niezależnie od tego, w jakiej kolejności ustawimy poszczególne słowa w polskim zdaniu, jego sens będzie zrozumiały dla odbiorcy. 
W przypadku języka angielskiego nie możemy pozwolić sobie na taką dowolność. Szyk zdania podlega ścisłym regułom, a ich naruszenie może spowodować zmianę lub zupełną utratę jego sensu. 

Czasy

Wspomnieliśmy już o podobieństwach pomiędzy polskimi a angielskimi czasami gramatycznymi. Pora zwrócić uwagę na różnice. Najważniejsza z nich polega na tym, że angielskie konstrukcje umożliwiają znacznie bardziej precyzyjne wyrażanie myśli. Złe zastosowanie angielskich czasów może skutkować nieporozumieniami i utrudnia komunikację.

Przedimki

Ponieważ w naszym języku przedimków po prostu nie ma, Polacy miewają z nimi kłopoty lub tendencję do ich ignorowania. Tymczasem w języku angielskim są one naturalną i ważną częścią języka, niosącą ze sobą istotne znaczenie. 

Czy angielskiej gramatyki jest się trudniej nauczyć?

Parafrazując znane powiedzenie: “nie taka angielska gramatyka straszna, jak ją malują”. Pomimo tego, że jest pod wieloma względami odmienna od polskiej, jest też od niej znacznie mniej skomplikowana. Opanowanie jej jest o wiele łatwiejsze niż w przypadku wielu innych języków obcych. Oto dlaczego:

Brak deklinacji

Jeśli uczyłeś się kiedyś innego niż angielski języka obcego, np. niemieckiego, na pewno docenisz fakt, że angielskie rzeczowniki, przymiotniki, przysłówki, imiesłowy, liczebniki i zaimki nie odmieniają się ani przez liczby, ani przez przypadki. 

Liczba mnoga jest łatwa

Poza nielicznymi wyjątkami liczbę mnogą w języku angielskim tworzymy dodając do rzeczownika końcówkę -s, np. one dog - two dogs (jeden pies - dwa psy), one tree - two trees (jedno drzewo - dwa drzewa). 

Praktycznie wszystko jest rodzaju nijakiego

W języku polskim rzeczowniki są rodzaju męskiego, żeńskiego lub nijakiego, a to, do której kategorii należą, rzadko bywa dla obcokrajowców zrozumiałe i intuicyjne. Podział na rodzaje pociąga za sobą konieczność odmiany przymiotnika, np: metalowy widelec, metalowa łyżka, metalowe sitko. W języku angielskim prawie wszystkie rzeczowniki są rodzaju nijakiego, przymiotniki nie odmieniają się, więc powiemy: a metal fork, a metal spoon, a metal sieve. 

Gramatyka w języku obcym - dlaczego jest tak ważna do komunikacji z innymi osobami?

Czy gramatyka jest ważna w codziennej komunikacji? Jest i to bardzo. Zasady gramatyczne nie istnieją po to, aby utrudniać życie osobom uczącym się angielskiego, ale by umożliwić komunikację i jasne wyrażanie myśli. Bez nich łatwo byłoby o nieporozumienie. Czy wyobrażasz sobie sensowną rozmowę w języku polskim bez stosowania czasów, trybu przypuszczającego lub stopniowania przymiotników? Byłoby to trudne, prawda? Dokładnie tak samo jest w języku angielskim.

Jak ułatwić sobie naukę gramatyki w języku angielskim?

Zacznij od własnego nastawienia. Wyrzuć z głowy wszelkie szkodliwe przekonania i stereotypy dotyczące angielskiej gramatyki. Jeśli interesuje Ci gramatyka angielska dla początkujących, zacznij od szukania podobieństw, w przypadku gramatyki dla zaawansowanych, ogranicz porównywanie angielskiego z polskim. Warto też wykształcić w sobie pewną otwartość - czasami w angielskim trzeba pewne rzeczy przyjąć jako dogmat i nie starać się za wszelką cenę zrozumieć, dlaczego jakaś zasada gramatyczna działa tak, a nie inaczej. To zadanie dla lingwistów zajmujących się gramatyką  historyczną, a nie osoby, która pragnie posługiwać się angielskim w sposób praktyczny.

Korzystaj ze sprawdzonych źródeł wiedzy i materiałów dobrej jakości. Wiele z nich znajdziesz w internecie, np. na stronie www.speak-up.pl/gramatyka.

Na koniec najważniejsza rada - proś o pomoc nauczyciela, jeśli tylko czegoś nie rozumiesz lub nie jesteś pewny. Często dwa zdania wyjaśnienia i kilka czytelnych przykładów oszczędzą Ci wielu godzin samodzielnego poszukiwania odpowiedzi. 

Podsumowanie

Nauka gramatyki angielskiej może być całkiem przyjemna, jeśli podejdziesz do niej z pozytywnym nastawieniem, dostrzeżesz podobieństwa do języka polskiego i przyjmiesz pewne rzeczy takimi, jakie są. Dobry nauczyciel pomoże Ci zgłębiać jej tajniki i sprawi, że stanie się jeszcze bardziej zrozumiała - warto skorzystać z jego pomocy!

Materiał powstał we współpracy ze Speak Up, szkołą języka angielskiego nr 1 na rynku polskim. Pełną ofertę kursów językowych online możesz sprawdzić na stronie www.speak-up.pl.