Rekordowa od ponad dekady liczba zgonów z powodu grypy! Powodem bardzo niski odsetek zaszczepionych?

Jedną z przyczyn wysokiej zachorowalności i dużej śmiertelności Polaków wywołanej wirusem grypy jest bardzo niska wyszczepialność w tym sezonie szczepień przeciw grypie. Eksperci estymują spadek ilości szczepień o około 20% w porównaniu z poprzednim sezonem. Z danych zaraportowanych do Centrum E-Zdrowia do połowy lutego zaszczepiło się niecałe 1,6 mln Polaków, czyli ok. 5% populacji, w tym głównie seniorzy po 60 roku życia. Wszczepialność w tej grupie wiekowej wyniosła ok. 20%, co stanowczo odbiega od celów stawianych przed wszystkimi krajami przez WHO (Światową Organizację Zdrowia), w których powinna osiągać wartości powyżej 75%. Nadal niewielki odsetek zaszczepionych stanowią dzieci i młodzi dorośli, gdyż wszczepialność w tych grupach wiekowych nie przekracza 2,5% populacji. Najczęściej szczepimy się w placówkach medycznych 83,7%, ale powoli wzrasta odsetek osób zaszczepionych również w aptekach 15,4% (dane CeZ od 1.07.2022r do 14.02.2023r).

Przytoczone statystyki pozwalają zakładać, że Polska — pomimo wprowadzenia cennych rozwiązań systemowych tj. nabycia przez kolejne grupy zawodowe kwalifikacji do wykonywania szczepień przeciw grypie (pielęgniarki, farmaceuci, felczerzy, fizjoterapeuci itp.), umożliwienie wykonywania szczepień przeciw grypie w aptekach czy pokrycia znacznej części populacji częściową (dzieci, osoby z chorobami współistniejącymi, pacjenci 65+) bądź całościową refundacją (seniorzy 75+, kobiety w ciąży) — w tym sezonie nie osiągnie nawet 6% poziomu wyszczepialności przeciw grypie. Jedną z przyczyn może być wycofanie się Polski z programu bezpłatnych szczepień dla całej populacji, wydłużona ścieżka pacjenta oraz zablokowanie rozwoju akcji szczepień w aptekach (recepta apteczna procedowana dopiero pod koniec sezonu szczepień oraz brak szkoleń dla farmaceutów).

„Niestety po pandemii COVID-19 i wzmożonej ogólnoświatowej akcji szczepień obserwujemy w społeczeństwie zmniejszoną motywację do ich wykonywania. Pod względem stanu zaszczepienia przeciw grypie jesteśmy na jednym z ostatnich miejsc w Europie. Niestety dane, które otrzymaliśmy z CeZ wskazują, że w tym sezonie jest bardzo niskie zainteresowanie szczepieniami. Powinniśmy więc w nadchodzącym sezonie zarówno wzmocnić edukację jak i zastosować wszelkie możliwe mechanizmy i narzędzia by przeciwdziałać temu negatywnemu trendowi” – podkreśla prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Ekspertów Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.

Zdaniem ekspertów warto nadal upraszczać dostęp do szczepień poprzez wykonanie całości szczepienia w POZ, aptece lub praktyce pielęgniarskiej podczas jednej wizyty, poszerzać grupy osób uprawnionych do bezpłatnych szczepień m.in. o dzieci do 5 roku życia i seniorów od 65 roku życia oraz przywrócić bezpłatne szczepienia dla pracowników ochrony zdrowia. Konieczne jest również wykorzystanie wszelkich środków, jakimi dysponują obecnie agendy rządowe np. e-skierowania, e-karty szczepień, opieka koordynowana i rekomendacje lekarzy rodzinnych oraz medycyny pracy do stworzenia skoordynowanego planu dla szczepień uwzględniającego skuteczne dotarcie również od osób dorosłych, pacjentów z grup ryzyka i rodziców, którzy decydują o szczepieniu dzieci. Zdaniem ekspertów takie działania powinny być planowane już z początkiem roku na nadchodzący sezon.

Eksperci międzynarodowi (m.in. Światowa Organizacja Zdrowia, Europejska Naukowa Grupa Robocza ds. Grypy) oraj krajowi (Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, Główny Inspektorat Sanitarny) podkreślają, że najskuteczniejszą formą uniknięcia samego zachorowania oraz związanych z nim powikłań są szczepienia profilaktyczne. Rekomendują oni pacjentom zaszczepienie się przeciw wirusom grypy oraz COVID-19 w trakcie tej samej wizyty, podkreślając, że jest to całkowicie bezpieczna procedura. Z wykazów Narodowego Funduszu Zdrowia wynika, że ok. 1500 punktów aptecznych w całej Polsce zapewnia możliwość zaszczepienia się przeciw grypie.

„Przypominamy, że wciąż możemy zaszczepić się przeciw grypie i jej powikłaniom, ponieważ obecnie mamy zarówno do czynienia wciąż z wysoką liczbą zachorowań wywołanych wirusem grypy jak i współwystępowaniem zachorowań na grypę i inne choroby zakaźne w tym  COVID-19 i RSV” – dodaje prof. Antczak, przewodniczący Rady Naukowej OPZG.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy jest inicjatywą społeczną niezależnych ekspertów medycznych. Program od lat prowadzi w Polsce działania edukacyjne na rzecz budowania świadomości zagrożeń wynikających z tej choroby, jak i podniesienia poziomu wyszczepialności przeciw grypie, zarówno wśród pacjentów z grup ryzyka, jak też w całym społeczeństwie. Organizatorem Społecznej Kampanii Informacyjnej powstałej w ramach Programu jest Fundacja Nadzieja dla Zdrowia. Działania skierowane są do środowiska medycznego, opinii publicznej, samorządu oraz do pracodawców. Przedsięwzięcie spotkało się z aprobatą najważniejszych instytucji działających na rzecz poprawy zdrowia publicznego, wielu organizacji zrzeszających lekarzy, pracodawców, związki samorządów i towarzystwa medyczne. Więcej informacji na stronie www.opzg.pl