Ustawa o obywatelstwie polskim – nowe kompetencje wojewody

Zgodnie z nią, o obywatelstwo polskie mogą ubiegać się cudzoziemcy, którzy wskutek długoletniego pobytu w Polsce m.in. zintegrowali się ze społeczeństwem, mają zapewnione mieszkanie i źródła utrzymania, respektują polskie prawo oraz nie stanowią zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony i bezpieczeństwa porządku publicznego. Decyzje o uznaniu za obywatela polskiego wydaje wojewoda. Może ją podjąć w przypadku, gdy cudzoziemiec m.in.: przebywa nieprzerwanie na terytorium RP od minimum 2 lat na podstawie posiadania statusu uchodźcy lub zezwolenia na osiedlanie się, które uzyskał w związku z polskim pochodzeniem. Wojewoda może także uznać za obywatela polskiego małoletniego, którego jedno z rodziców posiada obywatelstwo polskie albo zostało ono mu przywrócone. Osoby, które ubiegają się o uznanie za obywatela polskiego muszą posiadać dokument potwierdzający znajomość języka polskiego, świadectwo ukończenia szkoły na terenie Polski lub za granicą, jeśli językiem wykładowym był polski. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej nadal może nadawać obywatelstwo polskie uznaniowo.

Ustawa, która zacznie obwiązywać 15 sierpnia br. wprowadza dwie zasady dotyczące obywatelstwa polskiego: ciągłości oraz wyłączności. Pierwsza, gwarantuje trwałość obywatelstwa niezależnie od zmian, jakim podlega ustawodawstwo. Druga, dopuszcza wielość obywatelstw, przy jednoczesnym utrzymaniu bezwzględnego priorytetu obywatelstwa polskiego. W ten sposób zrezygnowano z wymogu zrzeczenia się obywatelstwa dotychczas posiadanego (z tzw. promesy).

Według nowej ustawy obywatelstwo polskie będzie można nabyć: z mocy prawa (zasady nie zostały zmienione), przez jego nadanie, uznanie za obywatela polskiego oraz przez jego przywrócenie. W przypadku jego nabycia z mocy prawa rodzice, jeśli jedno z nich posiada inne obywatelstwo niż polskie, nie będą mieli już możliwości wyboru obywatelstwa dla dziecka. Przyznane zostają mu dwa (jeśli zezwala na to prawo drugiego państwa). Wprowadzono także nowy zapis, zgodnie z którym cudzoziemiec, który do 16 roku życia zostanie adoptowany przez osobę posiadającą polskie obywatelstwo, nabywa je. Przyjmuje się wówczas, że nieletni jest obywatelem Polski od urodzenia. Wniosek o potwierdzenie obywatelstwa, tak jak dotychczas, należy składać do właściwego wojewody.

Ustawa wprowadza nową możliwość - przywrócenie obywatelstwa polskiego - która obowiązuje od 15 maja 2012 r. Mogą z niej skorzystać osoby, które w przeszłości posiadały obywatelstwo polskie i utraciły je przed 1 stycznia 1999 r. Okolicznościami uniemożliwiającymi przywrócenie obywatelstwa są m.in. dobrowolne wstąpienie do służby w wojskach Państw Osi lub ich sojuszników, a także działalność na szkodę Polski, zwłaszcza jej niepodległości i suwerenności lub udział w łamaniu praw człowieka oraz zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Obywatelstwo polskie przywraca, na wniosek osoby zainteresowanej, minister spraw wewnętrznych.

Dodatkowe informacje o nowej ustawie można uzyskać bezpośrednio w pokoju 416 (wejście F od Al. Solidarności, parter), telefonicznie pod numerem 22 695 64 76 oraz od 15 sierpnia na stronach internetowych urzędu w zakładce Cudzoziemcy. Wnioski o nadanie lub potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego oraz uznanie za obywatela polskiego można składać od 16 sierpnia 2012 r. w Oddziale ds. Obywatelstwa i Repatriacji Wydziału Spraw Cudzoziemców Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego, pl. Bankowy 3/5 (wejście F, parter, pokój 416).